Duurzaam boeren op Ouwendorperhoeve
Boeren zoals boeren van toen, maar met de kennis en techniek van nu. Zo begon ons verhaal ruim 15 jaar geleden. De plek was een gegeven en daarin moest alles nog ingevuld worden.
De plek
De boerderij is gelegen op de Ouwendorper enk, het buurtschap Ouwendorp in Garderen (Veluwe). Een oude boerderij van het bouwjaar 1867, een paar opstallen, het erf, 12 ha bouwland en 4 ha bos. De boerderij ligt op 38 meter boven NAP, maar met een doodijsgat (sölle) op ongeveer 27 meter boven NAP. De landbouwgrond bestaat uit een humusrijke bruingekleurde bovenlaag van 30-40 cm dik en die is ontstaan door het potstalsysteem, waarbij de grond werd bemest met dierlijke mest en plaggen (enkeerdgronden). Hieronder ligt geel zand en nog dieper een grindlaag. De bosgrond kenmerkt zich door een dunne toplaag van humusrijke grond en schrale zandgrond daaronder.
De boer en zijn gezin
Kort nadat wij, Nelleke Meersma-Antonis, Adriaan Antonis en onze zoon Emiel, ons gevestigd hadden op de Ouwendorperhoeve, werd Evy (dochter) geboren. Van de Ouwendorperhoeve hoopten wij een plek te maken, waar met respect voor mens, dier en omgeving geboerd zou worden. Er zouden producten geproduceerd gaan worden, waarmee wij in onze eigen levensonderhoud en dat van andere gezinnen in de nabije omgeving konden gaan voorzien. Ondernemen zonder het najagen van winst.
De dieren
Van oudsher leven het boerengezin en het vee op een hoeve nauw samen. We zochten daarom naar een diersoort die past op de oorspronkelijke zandgronden, die weinig eisen aan het systeem stelt en makkelijk in omgang is. Dat onze keuze in eerste instantie op het schaap viel, is niet zo vreemd. Schapen passen van oudsher in het landschapsbeeld van de Veluwe. De keuze voor het melkschaap lag minder voor de hand. Het melkschaap is van oorsprong een schaap van de rijke zeekleigronden, misschien een beetje verwend. Het Friese Melkschaap kenmerkt zich door haar hoge vruchtbaarheid en hoge melkgift. Hoewel het vlees van melkschapen, volgens kenners, erg lekker is, is het melkschaap minder geschikt voor de productie van vlees. De melkschapen van de Ouwendorperhoeve vinden hun oorsprong in het Friese Melkschaap (stamboek) maar hebben zich inmiddels aardig aangepast aan de armere zandgronden en lopen jaarrond buiten. Met de stamboekooien en de inzet van goedgekeurde stamboekrammen helpen we mee met de instandhouding van een oer-Hollands schapenras. De ooien leveren zeven maanden per jaar melk. De eerste weken is de melk exclusief voor de lammeren, de lammeren worden dan geleidelijk gespeend van de ooien die dan volledig (tweemaal daags) machinaal gemolken te worden. Het melken wordt vanaf augustus weer langzaam afgebouwd (1x daags), om rond 1 oktober te kunnen stoppen. Naast schapen, scharrelen er varkens op de Ouwendorperhoeve jaarrond buiten. Een gepigmenteerd landvarken, dat goed voor zichzelf kan zorgen past in onze manier van boeren. De keuze viel ruim tien jaar geleden op het Bonte Bentheimer Landvarken. De varkens verwerken reststromen uit de voedselproductie en verdienen hun kostje als landschapsontwikkelaar. Met de varkens beheren we het bos. De varkens eten de eikels en helpen bij de beheersing van o.a. de Amerikaanse vogelkers.
“De varkens verwerken reststromen uit de voedselproductie en verdienen hun kostje als landschapsontwikkelaar”
Op een kleinschalig, multifunctioneel landbouwbedrijf mogen koeien eigenlijk niet ontbreken. Ook het rundvee loopt jaarrond buiten. De koeien worden gehouden in een kleine familiekudde. Dat betekent dat de kalveren in de kudde geboren worden en daar zo lang mogelijk blijven. Er wordt gewerkt met natuurlijke dekking. De oer-Hollandse koeienrassen, zijn veelal dubbeldoelrassen en passen in de opzet van de Ouwendorperhoeve. De keuze op de Ouwendorperhoeve viel op de Lakenvelder. Liefde op het eerste gezicht. Een makkelijke koe, sober en vriendelijk in de omgang. Tenslotte vind je er twee pony’s. Niets Hollands aan, maar ze passen binnen het bedrijf. Voor de bedrijfsvoering zijn een goede diergezondheid en een minimaal diergeneesmiddelengebruik twee belangrijke pijlers.
De producten
Boeren met dieren betekent dat dieren ten dienste van de mens worden ingezet. Daar is een fundamentele keuze gemaakt. Dat betekent dat de landbouwhuisdieren als nutsdieren worden gezien. Op de Ouwendorperhoeve denken we in principe vanuit de behoeften van het dier. Het welzijn staat centraal. De dieren leveren diensten en producten. Producten zoals melk, vlees, wol en huiden (leer). De diensten die ze leveren zien we in het kader van de boerderijeducatie en landschapsontwikkeling en -beheer. Op de Ouwendorperhoeve bieden we educatieve programma’s aan en dragen we graag op een positieve wijze bij aan de biodiversiteit. De melk, van de dieren die gemolken worden, wordt volledig verwerkt op eigen boerderij. Seizoensgebonden maken we kaas, yoghurt en kwark. Een deel van de dieren brengen we naar de zelfslachtende slager. Korte ketens zijn daarbij belangrijk. Deze lokale ambachtelijke ondernemers verwerken het vlees tot mooie vleesproducten, die we in de eigen boerderijwinkel verkopen.
Kringlopen
Niet alleen korte keten, maar bij voorkeur is de keus ook voor zoveel mogelijk gesloten kringlopen. Vanuit de Ouwendorperhoeve proberen we op maat een bijdrage te leveren aan de transitie naar een circulair voedselsysteem. Verander de wereld. Begin bij jezelf. Zo zijn wij ruim 15 jaar geleden begonnen. Er bestaan nog geen dierlijke productiesystemen, waarbij kringlopen helemaal gesloten zijn. Zo houden we op de Ouwendorperhoeve, voldoende uitdagingen voor de toekomst.
Ouwendorperhoeve
Ouwendorperhoeve is door SZH erkend als zijnde ZeldzaamLEKKER centrum. Lees meer over ZeldzaamLEKKER.
De winkel