Zeldzame Rassen Overleg 2022
Waar staan we met het levend erfgoed? Welke mijlpalen zijn bereikt? Welke uitdagingen komen op ons af in 2023 en hoe kunnen we daarin samen optrekken? Een paar van deze vragen en een aantal grote thema’s stonden centraal op het ‘Zeldzame Rassen Overleg’ op 10 december 2022. Voor dit jaarlijkse overleg worden bestuursleden van de rasorganisaties uitgenodigd. Met ruim 60 aanwezigen waren bijna alle Nederlandse rassen vertegenwoordigd.
Voorzitter Gerrit Tacken trapte af met een hartelijk welkom.
Het gebeurt niet vaak dat bestuursleden van de rasorganisaties van verschillende diersoorten elkaar ontmoeten. Terwijl er toch veel boeiende en belangrijke thema’s zijn die alle zeldzame rassen raken. Daarom is deze dag ruim de tijd genomen om elkaar wat beter te leren kennen.
Bureaucoördinator van de SZH Nonja Remijn presenteerde de stand van zaken van de SZH met een update van de laatste ontwikkelingen, een overzicht van lopende activiteiten, de prioriteiten en een blik vooruit.
Annemieke Rattink, sinds september 2022 programmamanager en clusterleider van CGN-projecten rondom dierlijke genetische bronnen vervolgde het verhaal met een update vanuit het CGN. Annemieke besprak de laatste ontwikkelingen, een overzicht van lopende activiteiten en prioriteiten en blikte vooruit.
Na een korte pauze zijn vier thema’s geïntroduceerd waarover in gesprekstafels verder is doorgesproken. De presentaties zijn hieronder weer gegeven en per thema geven we kort verslag van de belangrijkste discussiepunten die in het tafelgesprek naar voren kwamen.
Dierenwelzijn (en fokkerij)- Ferry Leenstra
Open hier de presentatie: Dierenwelzijn (en fokkerij)
Dierenwelzijn is een zeer actueel thema dat ons allemaal raakt. Knelpunten die dierhouders ervaren is dat de regelgeving meestal niet aansluit bij hobbydierhouders. Er zijn normen en regels voor bedrijfsmatige veehouderij en hier en daar voor gezelschapsdieren, maar beide passen niet goed bij de hobbydierhouderij. LICG heeft bijvoorbeeld normen voor konijnenhokken voor konijn als gezelschapsdier en groepshuisvesting voor de productie van vleeskonijnen zijn beiden niet/nauwelijks werkbaar voor fokkers van raskonijnen; evenzo de eisen aan huisvesting voor pluimvee bij particulieren en bij pluimveeproducenten; de regel dat je zonder opleiding een geit of schaap niet verder dan 65km mag vervoeren; tentoonstellingen worden vrijwel onmogelijk als voldaan moet worden aan afmetingen van hokken; de norm voor conditie van schapen is die van een Texelaar, maar zo bevleesd wordt een heideschaap nooit; etc. Maar ook mensen, die menen dat dieren onrecht aangedaan wordt, de mensen die beleid voor dieren en dierenwelzijn maken en de mensen die moeten handhaven hebben weinig kennis van dierhouderij en zeker niet van de hobbydierhouderij.
Veel rasverenigingen zijn bezig met dierenwelzijn. Er veranderen zeker zaken ten goede, men spreekt elkaar onderling aan en nieuwe fokkers en houders worden geholpen met informatie. Die veranderingen (ook die in meningen) kosten tijd.
Wat we mogelijk nog meer kunnen doen is om geen verdedigende houding te hebben. Kritiek op onze wijze van omgaan met dieren moet mogen en daar moeten we een goed antwoord op geven, of ons aanpassen. Ook is het belangrijk om minder in ‘wij – zij te denken’ en meer in gesprek te gaan. De kloof tussen diverse groepen mensen lijkt steeds groter te worden en dat kunnen we alleen oplossen met een dialoog. Daarvoor moeten we laten zien wat we doen en waarom we het zo doen. De SZH zou rasverenigingen en hobbydierhouders kunnen helpen bij het verzamelen van informatie over conflicten tussen hobbydierhouders en handhavers van wet- en regelgeving en in het informatiemateriaal in het algemeen beter beschikbaar maken en informatie uitwisselen over de manier van communiceren over dierenwelzijn.
Uitzonderingen (en subsidies) binnen wet- en regelgeving voor zeldzame rassen – Maurice Vaessen
Open hier de presentatie: Uitzonderingen (en subsidies) binnen wet- en regelgeving voor zeldzame rassen
De subsidieregeling zeldzame landbouwhuisdierrassen (rund, schaap en geit) die in 2023 is ingegaan binnen het nieuwe GLB levert veel vragen op bij dierhouders. De vragen gaan met name over de fokkerijverordening die in 2018 is ingegaan, maar het is ook niet altijd duidelijk welke dierhouders nu in aanmerking komen voor de subsidie. Rasorganisaties van grootvee dat vaker professioneel wordt ingezet ondervinden hinder van wet- en regelgeving die vooral is gericht op de gangbare landbouw. Dieren of genetisch materiaal importeren of exporteren is qua regelgeving een forse uitdaging. Er zijn grote zorgen als het gaat om het enthousiast houden van dierhouders, om de kosten die de hobbydierhouderij met zich meebrengt en om de regelgeving, die als complex of belemmerend wordt ervaren.
Ondernemen met zeldzame rassen – Nonja Remijn
Open hier de presentatie: Ondernemen met zeldzame rassen
Zeldzame rassen behouden door ze te benutten, dat is het uitgangspunt van de SZH. We zijn volop bezig om beter inzicht te krijgen in de specifieke kenmerken van de rassen en de houders, houderijsystemen en andere omgevingsfactoren, die maken dat de inzet van de zeldzame rassen ook rendabel en succesvol is. Het is geen gegeven dat de zeldzame rassen geld opleveren, het is hard werken en blijven ontdekken voor de ondernemers. De vraag vanuit de consument naar de producten groeit gestaag, maar het blijft een niche. Producten zijn onderscheidend en de zeldzame rassen zijn in veel gevallen gewaardeerd om de verschillende nutsdoelen die ze hebben, zoals vlees- en melkproductie, natuur- en cultuurbeheer en inzet bij educatie en zorg.
Werven van liefhebbers en fokkers – Tamara Pigot
Open hier de presentatie: Werven van liefhebbers en fokkers
Aantrekken van jeugd is voor velen een forse uitdaging. Bestuursleden erkennen de vergrijzing binnen hun achterban en realiseren zich dat voor jonge leden de drempel om toe te treden hoog is. Jongeren worden snel afgeschrikt en we moeten accepteren dat jonge leden anders communiceren, nog moeten leren van hun fouten en ook andere ideeën hebben. Keuringen zouden anders ingericht kunnen worden. Er is groeiende maatschappelijke weerstand tegen keuringen op evenementen en tentoonstellingen. Kunnen de keuringen anders ingericht worden? Bijvoorbeeld thuiskeuringen? Er wordt als nadeel genoemd dat er dan minder vergelijking tussen dieren mogelijk is.
Het ‘Zeldzame Rassen Overleg’ is voor het eerst georganiseerd in 2016. Dit keer waren voor het eerst ook de door SZH erkende centra uitgenodigd. Om zoveel gepassioneerde en zeer ervaren fokkers en liefhebbers bij elkaar te hebben levert veel waardevolle input voor het werk van de SZH en is bovendien een uniek moment voor bestuursleden van rasorganisaties om nieuwe inzichten op te doen van collega-schatbewaarders.
