Samenwerking voor een duurzame toekomst van het Nederlandse Zwartbles schaap
In 2019 heeft het Centrum voor Genetische bronnen, Nederland (CGN) een genetische populatie analyse uitgevoerd om de huidige stand van zaken binnen het Zwartbles schapenras in kaart te brengen. Eén van de belangrijkste conclusies van het onderzoek was dat de huidige uitwisseling van fokdieren tussen de twee stamboeken van groot belang is voor een duurzame toekomst van beide populaties.
Populatie analyse
Het Zwartbles schaap is één van de zeldzame Nederlandse schapenrassen. Voor het in stand houden van zeldzame rassen is het van groot belang om de populatiegrootte en de toename in inteelt en verwantschap in de populaties te monitoren. In 2019 heeft het Centrum voor Genetische bronnen, Nederland (CGN) een genetische populatie analyse uitgevoerd om de huidige stand van zaken binnen het Zwartbles schapenras in kaart te brengen en een advies op te stellen voor een duurzame toekomst van de twee stamboeken.
De populatie is geanalyseerd op basis van alle afstammingsgegevens, van het Nederlands Zwartbles schapenstamboek (NZS) én de Zwartbles fokkersgroep (FG) gezamenlijk. Er is onderzocht hoe de Nederlandse populatie ervoor staat qua aantal dieren, geboortes en inteelttoename. Daarnaast zijn er simulaties uitgevoerd, waarbij er werd gekeken naar de invloed van het wel of niet uitwisselen van dieren tussen beide stamboeken op het inteeltniveau.
De huidige situatie
De totale populatie van Zwartblesschapen ligt met een totaal van 1.445 vrouwelijke geregistreerde volwassen dieren onder de door de FAO gestelde norm van 3.000 en heeft hiermee een zeldzame status. Daarnaast is deze populatie onderverdeeld over twee verschillende stamboeken, ongeveer 80% van de Zwartblessen staan ingeschreven bij de NZS en 20% van alle dieren staan in het stamboek van de FG. Er vind momenteel enige uitwisseling van fokdieren plaats tussen de twee stamboeken. De afgelopen periode hield dit in dat ongeveer 95% van de NZS dieren geboren werden uit ouderdieren van dezelfde NZS populatie en ongeveer 5% van NZS dieren afkomstig waren uit ouderdieren van het FG stamboek. Andersom heeft ongeveer 35% van de dieren in het FG stamboek, ouderdieren uit de NZS populatie en blijft ongeveer 65% van de FG dieren binnen dit stamboek.
Advies voor de toekomst
De analyse van in totaal ruim 90.000 schapen (geboren tussen 1987 en 2018) liet zien dat er vooral in de afgelopen periode, van 2015 – 2018, sprake was van een hoge inteelttoename (0,82%). Dit ligt ruim boven de door FAO gestelde norm van 0,5% per generatie. Op basis van de resultaten van de simulaties is het advies om minimaal de huidige uitwisseling tussen de stamboeken in stand te houden. Zeker voor de Zwartbles fokkersgroep is het van belang om ook fokdieren uit het Nederlands Zwartbles schapenstamboek in te zetten.
Meer informatie over de stamboeken:
