Strategische agenda SZH 2020-2022
Over wie we zijn, waar we staan, waar we voor staan en waar we naar toe willen
Het speelveld van de zeldzame rassen is voortdurend in beweging. Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH) zet zich in voor het behoud van de zeldzame Nederlandse landbouwhuisdierrassen. Er zijn veel verschillende definities voor een ras of het meten van zeldzaamheid, de definities die de SZH hanteert zijn te vinden op de pagina Levend Erfgoed. Op dit moment vallen er 89 zeldzame rassen onder onze zorg van in totaal 12 verschillende diersoorten. In dit bericht beschrijven we de grootste kansen en bedreigingen voor de SZH en de zeldzame rassen. De visie die hieruit voortvloeit en de missie en rollen van de SZH voor 2020-2022.
Kansen en bedreigingen voor de zeldzame rassen
We voorzien kansen voor zeldzame rassen op het vlak van de ontwikkeling van natuur inclusieve kringlooplandbouw. Bedreigingen leiden ertoe dat zeldzame rassen niet worden beschermd met passende regelgeving, de kwaliteiten van de rassen onvoldoende worden benut en de toekomstbestendigheid van de rassen als zorgwekkend wordt gezien omdat de toekomst van de rassen afhangt van het enthousiasme van de dierhouders. Bedreigingen vragen om een inventarisatie hóe SZH de continuïteit kan vergroten van de rasorganisaties en welke rol SZH moet invullen om de waarde van de zeldzame rassen op de agenda van belangrijke partners te krijgen, zowel bij politiek als bijvoorbeeld in bedrijfsleven.
Kansen en bedreigingen voor de SZH
SZH heeft veel kennis op een breed terrein, een groot netwerk met veel informele contacten, is omgevingssensitief, laagdrempelig en benaderbaar en heeft een goed zicht op en contact met het werkveld. Ook heeft SZH zich bewezen als deskundige en betrouwbare organisatie in het aandacht vragen voor passende wet- en regelgeving in overheidsbeleid en het bieden van ondersteuning om de veranderende wetgeving mogelijk te maken. Sterke punten van SZH benadrukken het belang van zowel een bottom up samenwerking met de rasorganisaties als wel de verbindende rol die SZH heeft op landelijk niveau. Bedreigingen voor SZH zijn de beperkte financiële middelen en de korte termijn subsidietoezeggingen die de continuïteit van de activiteiten van SZH onvoldoende waarborgen.
Visie
Verarming van de genetische basis van landbouwhuisdieren is een onderbelicht en onderschat maatschappelijk probleem. Met de zeldzame rassen hebben we een grote variatie aan eigenschappen die de moeite van het behouden en benutten waard zijn. De Nederlandse overheid heeft zich verplicht aan een aantal verdragen, waarmee zeldzame rassen dienen te worden beschermd, zoals beschreven in het FAO Global Plan of Action on Animal Genetic Resources.
De SZH wil de Nederlandse overheid eraan houden zich voldoende in te spannen voor de zeldzame Nederlandse landbouwhuisdierrassen en vindt dat dit momenteel onvoldoende wordt gedaan. Zo zijn er nog altijd knelpunten op het gebied van wet- en regelgeving voor dierhouders van de zeldzame rassen, hobby- en bedrijfsmatig, en is de ondersteuning van het werkveld en van de SZH ontoereikend.
“Verarming van de genetische basis van landbouwhuisdieren is een onderbelicht en onderschat maatschappelijk probleem.”
De variatie aan eigenschappen is van groot belang voor het aanpassingsvermogen van de landbouwhuisdieren aan de klimaatverandering en de ontwikkeling richting een natuur inclusieve kringlooplandbouw.
De SZH realiseert zich dat zeldzame rassen zeldzaam zijn geworden doordat hun maatschappelijke en economische functies minder noodzakelijk en passend zijn gebleken in de transitie naar de huidige landbouw. De SZH ziet echter ook wel degelijk een maatschappelijke meerwaarde voor de zeldzame rassen en ontwaart ook nieuwe mogelijkheden voor zeldzame rassen om streken en landschappen identiteit te verschaffen. Zeldzame rassen zijn door de eeuwen heen vaak gevormd in interactie met de landschapsomstandigheden.
De SZH vindt het belangrijk dat er schatbewaarders zijn die ervoor zorgen dat zeldzame rassen niet uitsterven en een zekere basiswaarde behouden, cultureel, maatschappelijk en economisch. Voor de SZH is het daarom van groot belang dat veel boeren, burgers, buitenlui en bestuurders zich blijven inzetten als houder, fokker of ambassadeur van zeldzame rassen. De SZH neemt een ‘vergrijzing’ waar onder de huidige schatbewaarders en dat baart zorgen voor de langdurige toekomst. De SZH wil alle schatbewaarders inspireren, faciliteren en waarderen voor hun belangrijke bijdrage aan de zeldzame rassen. De SZH wil nieuwkomers werven, verwelkomen, waarderen en behouden. De SZH draagt hiermee bij aan het levend behoud van deze bijzondere rassen en draagt graag bij aan een grotere bekendheid van de zeldzame Nederlandse landbouwhuisdierrassen in de samenleving.
De SZH wil een spilfunctie vervullen in het netwerk van organisaties, bedrijven en personen die zich betrokken voelen bij het in stand houden van de zeldzame Nederlandse landbouwhuisdierrassen en hun toekomst willen waarborgen voor nieuwe generaties.
