Natuur inclusieve landbouw en levend erfgoed behoud ernstig bedreigd in de gemeente Teylingen
De SZH is geschokt en verbaasd over wat zich afspeelt in omgeving Leiden, waar boerderijen Sophiahoeve en Boterhuispolder door de gemeente Teylingen onverwacht in de kou zijn gezet. Waar beide families al jarenlang boeren met oud-Nederlandse rassen en een grote bijdrage leveren aan het in stand houden van uniek levend erfgoed natuurvriendelijke voedselproductie, dreigen zij zo veel pachtgrond te verliezen in een aanbestedingsprocedure, dat ze hun bedrijven mogelijk moeten beëindigen.
Lakenvelders en Blaarkoppen
Beide dubbeldoelrassen hebben een eeuwenoude geschiedenis in Nederland. Met beide populaties in een bedreigde status (zie rassenlijst CGN-WUR) betekent het dat elke koe van waarde is voor de populatie. Zij zijn genetisch uniek. Verschillende stamboeken werken samen met de fokkers aan het waarborgen van een gezonde populatie, inteeltbeheersing, en verbetering van het ras. Alle oud-Nederlandse runderrassen samen maken nog geen 3% uit van de totale rundveestapel.
Zowel Sophiahoeve als Boterhuispolder hebben van SZH het predikaat ‘Erkend Fokcentrum’ toegekend gekregen. Met deze erkenning geeft SZH waardering voor hun wijze van houderij en hun bijdrage aan het in stand houden van het ras.
Erfgoed in moderne voedselsystemen
Met diverse onderzoeken is aangetoond dat de oorspronkelijke rassen over kenmerken beschikken die hen zeer geschikt maken voor agro-ecologische voedselsystemen. Runderrassen als de Blaarkop en Lakenvelder worden door veehouders gewaardeerd om hun robuuste eigenschappen, het zijn dieren die met weinig extra’s toch een goede productie leveren. Het zijn dubbeldoelkoeien die zowel melk geven, als ook een kwaliteitsstuk vlees geven. Naast een vriendelijk karakter hebben deze rassen een bijzonder uiterlijk, wat maakt dat ze het landschap verfraaien en bijdragen aan de beleving van passanten en consumenten.
Aanbesteding kortzichtig
Aanbestedingsprocedures hebben zeldzame rassenhouders al vaker genekt. WUR publiceerde in 2012 het rapport https://edepot.wur.nl/377891 naar analyse van de aanbestedingsproblematiek bij schaapherders.
Wat dierhouders nodig hebben is een vertrouwen van de grondeigenaren om voor lange termijn vooruit te kunnen met de grond waarop zij hun dieren kunnen houden. Grond vormt de basis.
Het toekennen van grond zal verder moeten gaan dan het hoogste bod, het is een kortzichtige manier van denken die niet past bij deze tijd en transitie. De maatschappelijke impact vraagt hier om een bredere afweging.
Belonen van biodiversiteit
De Nederlandse overheid beloont sinds 2023 dierhouders met oorspronkelijke rassen via GLB subsidie. https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/behoud-van-zeldzame-landbouwhuisdierrassen-zlh-2025
De provincie Noord-Brabant heeft in haar beleid opgenomen dat veehouders met zeldzame rassen hiervoor worden beloond, https://www.brabant.nl/info/beheer-provinciale-gronden/pacht-2025/.
Bedrijven als Sophiahoeve en Boterhuispolder zouden we moeten koesteren. Zij laten zien dat het kan! Dat een grondeigenaar, zoals in dit geval gemeente Teylingen, op basis van enkel economisch gewin zo’n drastisch besluit neemt is onacceptabel en past in geen enkel opzicht in de visie die door de Nederlandse overheid én maatschappij-breed wordt gedragen.
Buurtbewoners zijn een petitie gestart.
Inmiddels gelukkig goed nieuws voor de Sophiahoeve! : https://sleutelstad.nl/2025/02/03/blaarkoppen-in-kagerzoom-zijn-gered-winnaar-aanbesteding-trekt-zich-terug/